Deprem Öncesi Bina Güçlendirme Nasıl Yapılır?

Bina güçlendirme, mevcut yapıların doğal afetlere, özellikle de depremlere karşı daha dayanıklı hale getirilmesi için yapılan mühendislik müdahaleleridir. Bu müdahaleler sayesinde binaların yapısal özellikleri iyileştirilir. Binaların taşıyıcı sistemi ve diğer yapı elemanları yapılacak mühendislik çalışmalarla desteklenir. Bu sayede zaman içinde yıpranan ya da inşa edilirken bazı eksikleri olan ve bu nedenle Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği’ne uygun olmayan yapılar bu şekilde güçlendirilerek insanların can ve mal güvenliği açısından daha sağlıklı yerler haline gelirler.

23 Nisan Depremi Büyük İstanbul Depreminin Habercisi Mi?

Bina Güçlendirme Yöntemleri ve Çeşitleri

Bina güçlendirme yöntemleri, yapının durumuna, zemin özelliklerine ve mevcut hasar seviyesine göre farklılık gösterebilir. Kolon, çelik, betonarme gibi mantolama çeşitleri ya da kanat ekleme bunlardan bazılarıdır. İşte en yaygın bina güçlendirme çeşitleri:

Bina Kolon Güçlendirme

Kolonlar, binaların taşıyıcı sisteminin bel kemiğini oluşturur. Zaman içinde zayıflayan ve güçsüz hale gelen bu kolonlar, mantolama, çelik ceketleme veya karbon fiber kaplama gibi yöntemlerle güçlendirilir.

Bina Temel Güçlendirme

Zeminden kaynaklanan riskler taşıyan binalarında temelinde güçlendirme çalışmaları yapılır. Temel altı enjeksiyon, temel genişletme veya mikropilot uygulamaları bunlardan bazılarıdır.

Karbon Fiber Bina Güçlendirme

Yapının malzeme dayanıklılığını artırmak için yapılır. Hafif, esnek ve dayanıklı bir malzeme olan karbon fiber, özellikle taşıyıcı elemanlara uygulandığında binanın dayanıklılığını artırır. Bu nedenle bu teknik özellikle kolonlara, kirişlere ve perde duvarlara uygulanır.

Bina Çelik Güçlendirme

Çelik elemanlar kullanılarak yapılır. Bu uygulama ile yapının dayanıklılığının ve taşıma kapasitesinin artması sağlanır. Binanın yapısal sorunlarını gidermek için uygun bir yöntem olarak değerlendirilir.

Perde Duvar Güçlendirme

İç veya dış perde duvarlarına yapılacak güçlendirme çalışması ile bina, yatay yükler karşısında ekstra dayanıklılık kazanır. Bu nedenle özellikle zayıf zeminli bölgelerdeki binalara bu yöntem uygulanır.

Betonarme Mantolama

Betonarme mantolama, kolon ve kirişlerin etrafına yeni betonarme elemanlar eklenerek yapılır. Bu sayede kolunun kesme ve basınç kuvveti kapasitesi artırılır.

Bina Güçlendirme Şartları ve Gerekli Belgeler

Bir binanın güçlendirme sürecine başlanabilmesi için bazı teknik ve yasal şartların yerine getirilmesi gerekir. İşte bina güçlendirme için gerekli belgeler:

• İzin dilekçesi
• Tapu kaydı örneği
• Statik ve mimari projeler
• Müteahhit ile yapılan sözleşme
• Yapı kayıt belgesi 
• Mevcut yapının performans analizi raporu
• Zemin etüdü raporu
• Güçlendirme projeleri ve hesap raporları
• İlgili belediye veya ilçe yapı kontrol biriminden alınacak onaylar

Bunların yanı sıra yapı denetim firmasının, şantiyenin, bina güçlendirmesi yapacak firmanın da bazı sorumlulukları bulunur. Tüm eksikler tamamlandığında bina güçlendirme çalışması; binanın yaşına, kullanılan yapı malzemesine, coğrafi konumuna, hasar durumuna ve kullanım amacına göre şekillenir.

Deprem Öncesi Alınacak Tedbirler ve Yapılacaklar

Deprem öncesinde alınacak önlemler, can kaybını ve maddi zararı en aza indirmek açısından büyük önem taşır.

Deprem Öncesi Yapılacak Hazırlıklar

• Bina taşıyıcı sisteminin kontrol edilmesi
• Zayıf bölgelere yönelik mühendislik tespiti
• Doğal gaz, elektrik, su gibi altyapı tesisatlarının kontrol edilmesi
• Acil durum çantalarının hazırlanması
• Tahliye planlarının oluşturulması
• Sığınak Kullanımı hakkında bilgilendirme yapılması
• Konut Sigortası yaptırılarak maddi kayıplara karşı güvence sağlanması

Deprem İzolatörü Kullanımı

Sismik izolatör olarak da bilinen deprem izolatörü özellikle son yıllarda yapılan yeni binalarda kullanılmaktadır. Bu sayede zeminden gelen sarsıntıların yapıya olan etkisi azaltılır. Yapı, depremin yatay kuvvetine karşı korunmuş ve güçlendirilmiş olur. Deprem anında yapı, depreme karşı esnek bir şekilde hareket eder. Depremin enerjisi yapıya yayılmadan dağıtılır. Elastomerik, sürtünmeli sarkaç ve kurşun çekirdekli gibi çeşitleri bulunan deprem izolatörleri özellikle hastane, okul ve yüksek katlı binalarda yaygınlaşmalıdır.